Merktekens op porseleinen beeldjes

Regelmatig krijg ik vragen over de merktekens op porseleinen beeldjes. Men is benieuwd waar de beeldjes zijn gemaakt, hoe oud ze zijn maar natuurlijk ook wat de marktwaarde is. In dit stuk probeer ik u de weg te wijzen bij deze zoektocht. Merktekens zijn in veel gevallen wel te vinden op het internet maar of uw beeldje recent gemaakt is of juist oud, is mede bepalend voor de prijs. Eerst geef ik wat basis informatie om daarna bij de merktekens aan te komen.

Ik krijg regelmatig foto’s aangeboden via de website of whats-app. In een aantal gevallen waren beeldjes waarvan foto’s werden aangeboden niet van porselein maar van aardewerk. Ook is er soms verwarring omdat porselein ongeglazuurd is en dan weer voor aardewerk wordt versleten.

Aardewerk of porselein?

Alle kleuren die afwijken van wit zijn in het algemeen gesproken aardewerk. Er zijn gradaties in de hardheid van aardewerk. Denk bijvoorbeeld aan Keulse potten aardewerk, dit is hard en voelt als porselein. De kleur verraadt echter meteen dat het geen porselein is. U kunt dus zelf vaststellen dat iets van aardewerk is gemaakt. Ook aardewerken beeldjes zijn soms oud en hebben een goede waarde, maar we beperken ons nu even tot porselein.

Porselein is harder, zwaarder en is ook sterker dan aardewerk. Het is op een veel hogere temperatuur gebakken. Porselein heeft hierdoor meer karakteristieken van glas. Porselein, mits dun genoeg, benaderd de hoogte van de  klank van glas bij aantikken. Aardewerk zingt nooit na. Het maakt een laag geluid. Om vast te stellen of uw beeld van geglazuurd aardewerk is gemaakt of van porselein draait u het om en zoekt naar een plek waar geen glazuur zit. Hierin is vast te stellen of de kleur van het materiaal wit is of een tint heeft. Neigt de kleur naar beige dan is het aardewerk. Spierwit materiaal is porselein.

Heeft u een hard, krasvast beeld van spierwit materiaal? Dan heeft u een porseleinen beeld. Voor u is dit stuk geschreven. Stelt u vast dat u een aardewerken beeld of beeldje heeft en wilt u ook weten wat de ouderdom of waarde hiervan is. Neem gerust contact met ons op om foto’s van de objecten te versturen. U krijgt altijd antwoord. Meer over het herkennen van porselein leest u in onze blog hierover.

Soorten porselein en ouderdom

Er zijn twee soorten porselein; geglazuurd en ongeglazuurd. Sommige beelden zijn ongeglazuurd. Dit heet biscuit porselein. Ze glimmen dus niet, maar zijn vaak wel gekleurd. Geglazuurd, dus glanzend porselein komt het meeste voor.

Een belangrijk weetje is het volgende; oude porseleinen beelden zijn vaak dicht van onderen of juist helemaal open. Moderne productie is vaak ‘half open’ er zit een gat onderin waar een vinger in past. Dicht is trouwens nooit helemaal dicht. Om te voorkomen dat porseleinen producten knappen bij het bakken zit er altijd een of meerdere openingen in.

Porseleinen beetje met groot bakgat
Wallendorf beeldje met klein bakgat
Grafenthal beeldje groot bakgat op een punt

Porselein fabrieken

U begrijpt dat er in de loop van honderden jaren veel fabrieken hebben bestaan die porseleinen beelden hebben gemaakt. Vanaf de vroege 18e eeuw was men ook in Europa in staat om porselein te maken. Veel ouder porselein komt uit China. De oudste beelden komen hier vandaan. Veel hiervan hebben geen merktekens en hebben vaak een Aziatisch uiterlijk. Ik laat deze buiten het bestek van deze blog. Heeft u het vermoeden in het bezit te zijn van een oud Chinees beeld dan kunt u contact opnemen om mijn mening te horen.

De oudste porseleinen beelden uit ‘ de westerse wereld’ komen uit Europa. In Duitsland, Oostenrijk, Italië, Frankrijk, Engeland, Spanje, Rusland en Zweden werd al in de eerste helft van de  18e eeuw porselein gemaakt. Andere Europese landen volgden snel. In de 19e eeuw had vrijwel elk Europees land zijn eigen productie. Ook in Amerika en elders in de wereld kwam in de 19e eeuw de productie van porselein op gang. In Nederland werd vanaf 1759 porselein gemaakt.

Merktekens porseleinen beeldjes

Om meerdere redenen werd een merk aangebracht op een porseleinen beeld;

Trots
Identificatie van een stuk porselein
Aanduiding van kwaliteit (commercieel belangrijk)

Een eigenschap van de westerse cultuur is het zichzelf willen onderscheiden. Vaak uit commercieel belang, maar ook vaak om te laten zien tot welke kwaliteit men in staat was te maken. In oosterse landen, zoals China, werden in vroege tijden porseleinen stukken vaak niet gemerkt. Als dit al gebeurde dan stond er de naam van de keizer vermeld en alleen met zijn toestemming. Later veranderde dit ook, uit commercieel oogpunt. Dit was dan vooral voor de stukken die werden ge-exporteert naar het westen.

Aangezien er, zoals gezegd, veel porseleinfabrieken waren en er nog veel meer merken zijn gevoerd door de jaren heen, praten we over duizenden verschillende merken onder porseleinen beelden. Het is dan ook ondoenlijk om alle merken hier te beschrijven. Een aantal merken komen nu en in het verleden veel voor. De minder gangbare merken zal ik hier niet behandelen. Merken die een naam bevatten kunt u zelf verder opzoeken. Als de naam en het woord ‘beeld’ in google geen of weinig resultaten geeft, probeer dan eens de naam en de engelse woorden ‘porcelain  statue’ of ‘porcelain figurine’. Vaak zijn er dan meer resultaten te vinden.

Belangrijk om te weten is dat veel oude beelden geen merktekens bevatten. Het komt dan aan op het uiterlijk en de manier van maken om te achterhalen welke fabrikant het beeld heeft gemaakt. Van ongemerkte beelden mag u altijd een foto sturen via ons contactformulier.

Overzicht met merktekens porseleinen beeldjes, fabriek en land

Als u een merkteken op uw eigen porselein herkent, dan kunt u in google gaan zoeken naar meerdere voorbeelden van afbeeldingen. Vaak zijn er ook prijzen zichtbaar bij soortgelijke beelden. Het is daarbij oppassen, vraagprijzen zijn soms niet reëel, opbrengsten zijn niet altijd een weerspiegeling van de actuele prijs. U moet dus altijd een slag om de arm houden. Het geeft echter wel een indicatie natuurlijk.